Cambodjaanse monniken & de gevoelensrollercoaster

Hoi!

Bij deze twee berichtjes vanuit Cambodja, ééntje over Cambodja zelf en ééntje over ons. Allereerst het berichtje over onszelf, waarin het berichtje over Cambodja overigens een belangrijke rol speelt. Zoals de meesten van jullie waarschijnlijk wel weten zijn wij namelijk naar Cambodja gegaan om hier aan ons tweede vrijwilligersproject te beginnen, ditmaal op een lokaal basisschooltje. Een huisgenoot van Marius, Carolien, kent Cambodja erg goed en heeft hier een hele vriendenkring opgebouwd, o.a. bestaande uit Cambodjaanse monniken. Zij heeft ons geholpen met het vinden van een schooltje en met het vinden van accommodatie hier, waardoor we echt midden tussen de lokale mensen zitten (bedankt, Carolien!). Echt een hele bijzondere ervaring: we geven les op een schooltje voor kwetsbare kinderen uit de armste gezinnen; een initiatief dat opgezet is door een aantal monniken uit Siem Reap.

Dit verklaart meteen het eerste gedeelte van onze titel en daar zullen we zometeen meer over vertellen. Niet zo vreemd op zich, maar sommigen van jullie zullen misschien wel je wenkbrauwen opgetrokken hebben bij het tweede gedeelte van onze titel: “een gevoelensrollercoaster”? Aangezien deze blog niet volledig zou zijn zonder in te leiden hoe we ons voelen en jullie daarmee ook een perspectief mee te geven, zijn we toch maar even eerlijk. We bevinden ons momenteel namelijk in een “gevoelensrollercoaster”. Hoewel dit waarschijnlijk niet gek is voor mensen die toch al best lang (bijna 6 maanden) onderweg zijn, maakt dit onze Cambodja ervaring toch weer heel anders dan de andere landen die we bezocht hebben.

Misschien valt het je aan de toon van dit bericht bijvoorbeeld op dat we iets minder enthousiast zijn dan anders. En dat is eerlijk gezegd ook zo. Toen we in Cambodja aankwamen, in Phnom Penh, hadden we het gevoel verzadigd te zijn. Alle die indrukken, verhalen, steden, slaapplekken, verschillende culturen (en in Wendela's geval helaas de dagen ziekjes zijn) e.d. zijn er namelijk nogal wat! We hadden het gevoel dat dingen minder bijzonder leken dan daarvoor, niet omdat ze dat waren, maar omdat zo lang in Azië zijn er voor zorgt dat je het gevoel hebt dat alles op elkaar gaat lijken. Lopend door Phnom Penh zagen we de vele kinderen en speeltuinen uit Bishkek (Kirgizië), de Franse architectuur uit Zuid-India, de Nepalese monniken, vrouwen die op Indonesische vrouwen lijken en eettentjes zoals je die in Singapore, Kuala Lumpur en Brunei wel kon vinden. Ieder mens bekijkt de dingen vanuit zijn eigen referentiekader en ons referentiekader had nogal wat verschillende kleurlenzen voor gehad de afgelopen tijd! Tot onze verassing was Cambodja daarnaast heel anders dan we gedacht hadden (dat was onze eerste indruk althans): bakkerijtjes en eettentjes die ook in Parijs gestaan zouden kunnen hebben, Franse villa’s, filmhuizen, een boulevard, goede infrastructuur, schitterende parken en Cambodjaanse architectuur. En dat terwijl Wendela toen ze drie jaar geleden in Vietnam, Laos en Thailand was (en Maleisië en Singapore) Cambodja nog overgeslagen had omdat het moeilijk reizen zou zijn en ze daardoor misschien haar vlucht naar huis zou missen! Ook is Cambodja nog steeds een van de armste landen ter wereld. Het blijkt dat Cambodja veel veranderd is de afgelopen jaren (vanaf 2000 ongeveer) en inmiddels heel veel buitenlandse investeerders aantrekt, wat vooral in de hoofdstad goed te zien is (het platteland is wel degelijk erg arm).

Maar de rollercoaster hield niet op: lezend over Cambodja’s geschiedenis kwamen we datgene tegen waarvan we het bestaan altijd wel geweten hebben, maar de details niet kenden: het geweld, de horror en de angst (en verdriet) rondom de Khmer Rouge en haar daden. Was de verzadiging al redelijk groot, dan bleek nu dat deze altijd nog tienduizend keer groter kon, want wat de Khmer Rouge in Cambodja uitgespookt heeft lijkt nog het meeste op Hitler’s Duitsland, met als verschil dat IEDEREEN doelwit was van een “holocaust” en dat het leven voor NIEMAND beter werd! Lopend tussen de botten, schedels en kledingresten op de Killing Fields en in de oude martelkamers van de meest verschrikkelijke gevangenis, werd onze verzadiging nog aangevuld door verdriet en ongeloof dat de mensheid ZO ZWART kan zijn. Over deze verschrikkelijke geschiedenis en de huidige situatie meer in ons berichtje over Cambodja zelf. Na al deze verschrikkingen gezien te hebben en ons vooral ook te beseffen dat het nu nog steeds niet duidelijk is wie slachtoffer en dader geweest is, kregen we ook argwaan richting Cambodja. Bij iedereen die we tegenkwamen van een jaar of 40 of ouder, vroegen we ons af: Zou deze persoon slachtoffer geweest zijn van dwangarbeid en martelingen? Heeft deze persoon zijn halve familie verloren? Of is deze persoon misschien iemand geweest die anderen martelde en kinderen doodsloeg tegen een boom (en tevens zijn halve familie heeft verloren)? Een van de grootste ‘boeven’, het hoofd van de moordmachine van de Khmer Rouge heeft nadat de Vietnamezen de macht overnamen bijvoorbeeld nog jarenlang als leraar gewerkt op een school bij de Thaise grens (totdat een Amerikaanse journalist hem op het spoor kwam en hij uitgeleverd werd)…en dat voor iemand die 17.000 doden op zijn geweten heeft en mensen op de meest gruwelijke wijze heeft laten martelen en om het leven heeft laten brengen! Slechts 5 % van het regime is destijds veroordeeld…en van de rest heeft niemand een idee waar ze zijn, wie ze zijn en wat ze doen. Het gevoel niet te weten wie je voor je hebt klinkt misschien heel logisch als je bedenkt dat werkelijk niemand van rond die leeftijd weg heeft weten te komen van de Khmer Rouge, maar is tegelijkertijd vreemd, gezien het feit dat de aard van de Cambodjanen zelf totaal geen wantrouwen opwekt. Cambodjanen zijn namelijk de meest vriendelijke mensen die we gedurende onze reis tegengekomen zijn. Ze zijn vriendelijk, humoristisch, een tikkeltje kinderlijk of onschuldig (ook volwassen mannen!) en proberen je, net als overal, heus wel iets aan te smeren, maar het lijkt allemaal veel eerlijker en ze zijn een stuk minder vasthoudend of opdringerig dan in andere landen. Ons gevoel de eerste dagen in Cambodja sloeg dus om van verzadiging naar verbazing (over de mate van ontwikkeling in Phnom Penh) naar ongeloof (over de geschiedenis), naar een vreemde vorm van wantrouwen (wat moeten we hier nu allemaal van denken)? De gevoelensrollercoaster maakte ons dan ook moe en zorgde ervoor dat we het gevoel kregen dat het ‘nu wel goed geweest was’.

Maar ook nu ging de rit nog door. In Siem Reap werden we warm ontvangen door Carolien en maakten we kennis met de monniken. Aardige jongens die vaak op jonge leeftijd door hun familie al naar de Wat (dorpje waarin de monniken leven en mediteren) gestuurd worden in de hoop dat ze daar een opleiding kunnen volgen. De meeste monniken zijn dan ook druk met mediteren (ze staan iedere ochtend om vier uur op) en met studie. Velen van hen dragen datgene wat ze geleerd hebben ook over, middels kleine, zelfgebouwde schooltjes of slechts in kleine groepjes (ook dit is erg nodig, gezien het feit dat alle leraren uitgemoord zijn door de Khmer Rouge). De monniken mogen geen vrouwen aanraken (zelfs hun eigen moeder niet) en als vrouw behoor je een monnik dan ook niets direct aan te geven en een hand geven is al helemaal uit den boze. Ook hoorden we dat de monniken na de lunch ook niets meer eten, om zo hun libido te drukken. Een van de monniken die we ontmoetten was gek op Angelina Jolie en was vrienden met haar op Facebook. Hij had haar al heel vaak gemaild, maar kreeg nooit antwoord, zo vertelde hij ons met een verbaasd en enigszins bedrukt gezicht… En zo zie je maar weer dat monniken ook maar gewoon mensen zijn. De meeste monniken zeggen hun leven in het Wat rond hun dertigste levensjaar dan ook gedag en gaan op zoek naar een vrouw om een gezin mee te starten. Wendela werd tot ‘Vanilla’ omgedoopt en Marius werd ‘friend of Vanilla’, aangezien Wendela als vrouw voor die monniken uiteraard veel interessanter is. Ook ontmoetten we de monnik bij wie we zouden vrijwilligen, een aardige jongen. ’s Avonds nam Carolien ons mee naar een Cambodjaanse ‘beer garden’: juist, een biertuin. Een beter woord had er niet voor uitgekozen kunnen worden: heel veel jonge Cambodjaanse mannen, een soort van plastic biertap op iedere tafel, Westerse liedjes die gedubt zijn met Cambodjaanse teksten, meisjes die ijs in de bierglaasjes doen, en vooral natuurlijk heel veel en heel goedkoop bier. Een erg grappige ervaring! De rit in de rollercoaster nam dus een vrolijke wending en we hadden erg veel zin in ons project.

Maar ook nu ging onze attractie nog gewoon door: op het schooltje aangekomen voor de eerste lesdag bleek dat het schooltje eigenlijk geen schooltje was (maar een palmbladeren dak met vier poten), dat de klas eigenlijk geen klas was (maar kinderen tussen de luierleeftijd en 15 jaar die in één groep gezet worden), dat schooltijden eigenlijk geen schooltijden zijn (iedereen komt wanneer hij of zij zin heeft en gaat naar huis/buiten spelen wanneer ze willen), en dat de leraar kennelijk ook geen leraar was zoals wij dat in Nederland kennen (ook hij komt en gaat wanneer hij wil) die Engelse les geeft die eigenlijk geen Engelse les is (hij spreekt zelf eigenlijk vrijwel geen Engels). Een enorme uitdaging dus en hoewel we aan de ene kant heel blij waren dat we juist bij dit schooltje terecht zijn gekomen omdat hier dus heel veel te doen valt, werden we tegelijkertijd door wanhoop overvallen, want hoe kon je hier in godsnaam iets bereiken? Alleen het aanleren van lestijden zou waarschijnlijk al weken duren, laat staan het zorgen dat de kinderen een beetje op gelijk niveau zijn…en we waren hier maar een paar weken!

Gelukkig waren de kinderen erg enthousiast: er wordt er vooral erg om Marius en zijn humor gelachen, terwijl de meiden in de groep aan Wendela gaan hangen, haar nonstop knuffelen en de kleding van het lijf vragen. Wel worden we nog steeds “Maria” en “Onedollar” genoemd (Wendela klinkt als de Cambodjaanse uitspraak van Onedollah), maar dat zullen we maar aan slecht Engels wijten en niet aan ons uiterlijk of gedrag :P.

Van vrolijkheid naar wanhoop naar het gevoel dat je in een speciale situatie beland bent dus. Het lesgeven ging na een paar dagen al een stuk beter en het bleek dat de meeste kinderen gelukkig wel kunnen schrijven, dus dat is al heel wat. Door veel op het bord te tekenen en gekke gebaren te maken kom je een heel eind en de kinderen lagen vaak onder de tafel van het lachen, maar leerden duidelijk ook veel nieuwe dingen. Ook de leraar zat fanatiek mee te schrijven…als hij er was tenminste ;). Vaak zagen we hem zomaar wegfietsen of kwam hij gemakkelijk een uur te laat…en dat terwijl hij de man met de markers (stiften) is! Zie kinderen die een andere taal spreken namelijk maar eens iets te leren als je niet kunt tekenen en niet kunt schrijven! En de stiften die we zelf gekocht hebben bleken niet de juiste, dus wij de kids mee naar buiten nemen en bomen, planten, gras e.d. aanwijzen en ze dan vol goede moed de bijbehorende Engelse woordjes leren. Zo gezegd, zo gedaan en het lesgeven beviel in eerste instantie dan ook erg goed!

Helaas sloeg ook dit gevoel later weer een beetje om: de leraar haalde dit soort grapjes namelijk erg vaak uit en we konden hem er niet op aanspreken door de grote taalbarrière. Ook is het heel leuk als de kinderen precies alle kleuren, namen van fruit en groenten, dieren etc. weten, maar nog geen simpele zin kunnen construeren. Mensen leren hier namelijk Engels spreken door zinnetjes uit hun hoofd te leren, niet door te leren ‘bouwen’ met de bouwstenen van een taal.

De frustratie werd nog een beetje groter toen we op een ochtend op school kwamen en er geen les bleek te zijn. Oh ja en de rest van de week hoeven we ’s ochtends ook niet meer te komen. Maar waarom dan niet? Tja, geen kinderen! Maar waarom dan geen kinderen? En dan volgde het standaard antwoord weer, met een grote glimlach: “Yes, yes, no problem”. Eh, wat? Hoewel dit natuurlijk bij de cultuur hoort en we dit gewoon te accepteren hebben, is dat lastig als je graag het beste wilt voor de kinderen… We zijn de afgelopen week dus maar begonnen met het maken van lesboekjes voor de leerlingen (aangezien ze geen boeken hebben, alleen schriftjes), met wat foto’s van de kids op de voorkant en illustraties van Marius. We gaan het morgen uitdelen dus we hopen dat het leuk ontvangen wordt!

Het einde van onze rollercoasterrit is door dit alles dus een mengeling van verveling (want behalve een paar uurtjes lesgeven per dag is hier niet veel te doen) en het gevoel dat we in de ‘wachtkamer’ zitten om naar huis te gaan. Siem Reap is erg toeristisch geworden en voor toegang tot het museum betaal je bijvoorbeeld al zo’n 10 euro pp en dan hebben we het nog niet eens over andere excursies. Tot nu toe hebben we nog niet echt gehad dat we dingen af moesten wegen: vinden we dat het geld wel waard? Maar helaas is dat hier dus wel het geval, wat ervoor zorgt dat we weliswaar bijna al onze fotoboeken al af en besteld hebben en dat we nu WEER een VEEL TE lang verhaal schrijven (oeps ;)), maar het versuft ook enorm. Maar goed, welke Nederlander kan nu zeggen dat hij de week voor de verkiezingen alle debatten bij Eenvandaag en Nieuwsuur gezien heeft :) (we hebben hier voor het eerst in zes maanden zowaar een Nederlandse tv-zender!)?

Morgen is de laatste dag op school. We zullen dan de boekjes uitdelen en afscheid nemen van de kinderen, wat nog wel moeilijk zal worden, want je gaat stiekem toch ook echt om die kids geven. Hoeveel gaten in hun kleding ze ook hebben, hoe vies hun voeten ook zijn en hoe armoedig ze er ook uitzien, het zijn echt schatjes en je hoopt zo dat ze een betere toekomst tegemoet gaan! Ook zullen we morgen de knuffels van Marius z’n nichtje, Nynke Mirte, uitdelen. Nynke Mirte is 7 en heeft al haar oude knuffels opgespaard en naar Cambodja opgestuurd zodat wij deze arme kindjes hier blij mee kunnen maken, wat we echt heel leuk en lief van haar vinden!

Ook gaan we de komende dagen nog even goed Cambodja en haar geschiedenis van de periode van voor de Khmer Rouge induiken. We zijn al in een Frans koloniale stad geweest afgelopen weekend (de tweede stad van Cambodja), Battambang, en zullen nu nog het wereldwonder Angkor Wat bezoeken en eventueel nog wat andere toeristische sights. Het bloed begint dus langzaam weer door ons lijf te gieren in de laatste minuut van de rollercoasterrit en we hopen er de komende dagen nog een erg mooie en hopelijk vooral ook energieke tijd van te maken!

En dan? Nog twee daagjes Bangkok en dan zijn we alweer thuis! Hoe we ons hierover voelen is dan misschien de volgende vraag en dat is dan ook direct een hele goede vraag. Eerlijk is eerlijk, aan het begin van Cambodja hadden we ontzettend veel zin om naar huis te komen. De dagen daarop vonden we het jammer dat het einde in zicht was. De afgelopen dagen hebben we vooral heel veel zin om jullie allemaal weer te zien en weer actief met dingen bezig te zijn… en vandaag? Vandaag is daar de reislust ook weer bijgekomen. De afgelopen dagen zijn we met een kennis van Wendela opgetrokken, Luuc, die net uit Iran kwam, waar hij 2,5 maand in Teheran stage heeft gelopen. En als we dat dan zo horen... Tjsa, dan hebben we weer zin om alvast een visum en in Wendela’s geval een leuke collectie hoofddoekjes aan te schaffen. Maar Azië is genoeg geweest en het weinig contact hebben met de mensen die ons dierbaar zijn ook! Voorlopig hebben we dus vooral ontzettend veel zin om jullie weer te zien! En Iran? Dat kan over een tijdje vast ook nog wel (als Israel zich gedeisd houdt dan ;))!

Tot over een paar dagen!

Liefs vanuit Cambodja!

Marius en Wendela

P.S. Terwijl we dit bericht schrijven blijkt dat we ontzettend opgelicht zijn door het internetbedrijf waarbij we onze fotoboeken besteld hadden (eerder wel goed gegaan) en zowel de fotoboeken als ons geld waarschijnlijk niet meer terug zien… Erg balen! Even als waarschuwing dus ook: maak GEEN gebruik van Superfoto.nl